BOZMA KARARI DIŞINDA KALAN KISIMLARI LEHİNE OLAN TARAF USULİ KAZANILMIŞ HAK ELDE EDER

Yargıtay 9.Hukuk Dairesi  2023/9537 E. 2023/12350 K. 19.09.2023 T.

Taraflar arasında görülen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesince Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.

Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Mahkeme kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 25.03.2009-29.04.2009 tarihleri arasında ... Ltd. Şti., 30.04.2009-30.04.2010 tarihleri arasında ... Gıda Ltd. Şti., 30.04.2010-27.09.2010 tarihleri arasında Anadolu İkram Ltd. Şti. bünyesinde olmak üzere asıl işveren Milli Savunma Bakanlığına bağlı Çiğli 2.Ana Jet Üssü Komutanlığı mutfağında çalıştığını, çalışmalarının iki vardiya şeklinde 07.00-19.00 veya 19.00-07.00 saatleri arasında geçtiğini, kimi zaman çalışmaların 2-3 saat daha fazla olarak bu saatlerin de üzerinde gerçekleştiğini, ... sözleşmesinin haklı bir sebep olmaksızın ve bildirim önellerine uyulmaksızın feshedildiğini belirterek kıdem ve ihbar tazminatı ile fazla çalışma, ... bayram ve genel tatil ile yıllık izin ücretinin davalıdan tahsilini talep etmiştir.

II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def’inde bulunduklarını, müvekkili İdarenin asıl işveren olmayıp, ihale makamı olduğundan müvekkiline husumet yöneltilemeyeceğini, yüklenicilerle müvekkili arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunmadığını, her hakediş döneminde yapılan ilanlardan sonra başvuran işçilere firmaların hak edişlerinden kesilerek haklarının ödendiğini savunarak davanın reddini istemiştir.

III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 26.11.2014 tarihli ve 2011/36 Esas, 2014/331 Karar sayılı kararıyla; yargılama sonucunda toplanan deliller ve bilirkişi raporuna dayanılarak, yazılı gerekçe ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

2. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 01.....2017 tarihli ve 2017/8337 Esas, 2017/13058 Karar sayılı kararı ile; somut olayda, davacının dosya içerisinde bulunan istifa dilekçesi ve ibranamedeki imzaların kendisine ait olmadığını beyan etmesi üzerine Adli Tıp Kurumu tarafından yapılan imza incelemesinde söz konusu belgelerdeki imzaların davacıya ait olduğunun tespit edildiği, dosyada bulunan, savunma ile çelişmeyen ve irade fesadıyla alındığı iddia ve ispat edilmeyen ibranameye göre davacının kendi rızası ile işyerinden ayrıldığı, fesih tarihi itibarıyla son alt işverendeki çalışma süresi bakımından fazla çalışma, genel tatil ve yıllık izin alacakları yönünden işvereni ibra ettiği görüldüğünden Mahkemece ibranamede çalışıldığı belirtilen süreler yönünden bu taleplerin reddine karar verilmesi gerekirken kısmen kabulüne karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.

B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda bozma ilâmı doğrultusunda bilirkişiden 23.07.2018 havale tarihli ek rapor alındığı, alınan bu raporda açıklandığı üzere ibra belgesi ile ibra edilen dönem dışlanmak sureti ile gerekli hesaplamaların yapıldığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde; davacının davalı Bakanlığın işçisi değil alt işveren şirketin işçisi olduğunu, tüm sorumluluğun alt işveren şirketlerde olduğunu, davacının kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde 1 yıllık çalışması olmadığını, kararda zamanaşımı sürelerinin dikkate alınmadığını ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, ibranameye konu alacakların reddi gerektiği yönündeki bozma ilâmına uygun karar verilip verilmediği ve ihbar tazminatı bakımından bozma ile davalı lehine oluşan usuli kazanılmış hak ilkesinin ihlal edilip edilmediğine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 428 inci maddesi, 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası.

2. Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 09.05.1960 tarihli ve 1960/21 Esas, 1960/9 Karar sayılı; 04.02.1959 tarihli ve 1959/13 Esas, 1959/5 Karar sayılı kararları.

3. Değerlendirme
1.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.

2.6100 sayılı Kanun'un da usuli kazanılmış hak kavramına ilişkin açık bir hüküm bulunmamaktadır. Bu kurum, davaların uzamasını önlemek, hukuki alanda istikrar sağlamak ve kararlara karşı genel güvenin sarsılmasını önlemek amacıyla Yargıtay uygulamaları ile geliştirilmiş, öğretide kabul görmüş ve usul hukukunun vazgeçilmez, ana ilkelerinden biri hâline gelmiştir. Anlam itibarıyla bir davada, mahkemenin ya da tarafların yapmış olduğu bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan hakkı ifade etmektedir.

3. Mahkemenin, Yargıtayın bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli kazanılmış hak doğabileceği gibi bazı konuların bozma kararı kapsamı dışında kalması yolu ile de usuli kazanılmış hak gerçekleşebilir (YİBBGK, 1960/21 E., 1960/9 K.). Hükmün bir kısmının bozma kapsamı dışında bırakılmasının amacı bu kısımların doğru olduğunu belirlemek, bozmanın sınırlarını çizmek ve bu şekilde usuli kazanılmış hakları oluşturup korumaktır. Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur (YİBBGK, 1959/13 E., 1959/5 K.).

4. Dosya içeriğine göre Mahkemece, bozmadan önce davacının ihbar tazminatı talebi reddedilmiş, bozmaya uyulduktan sonra ise ihbar tazminatının taleple bağlı kalınarak kabulüne karar verilmiştir. Bozmadan önce verilen Mahkeme kararının davacı tarafından temyiz edilmediği ve reddedilen ihbar tazminatı yönünden davalı yararına usuli kazanılmış hak oluştuğu göz ardı edilerek, ihbar tazminatının hüküm altına alınması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.

VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Mahkeme kararının BOZULMASINA,

Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,

19.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.