Emeklilik Nedeniyle İş Akdinin Feshedilmesinde Kıdem Tazminatına Hak Kazanılır

EMEKLİLİK NEDENİYLE İŞ AKDİNİN FESHİNDE KIDEM TAZMİNATINA HAK KAZANILIR.

İşçinin emeklilik sebebiyle iş sözleşmesini sona erdirmesinin, kıdem tazminatına hak kazanma halleri arasında sayıldığı konusunda genel bir kabul bulunmaktadır. Bu durumda iş sözleşmesi işçi tarafından feshedilmekte ve işçi kıdem tazminatına hak kazanmaktadır. 

1. Emeklilik Sebebiyle Fesih Hakkının Kapsamı

İşçinin kıdem tazminatına hak kazanacağı emeklilik halleri iki ana başlık altında toplanabilir:

a) Yaşlılık, Emeklilik veya Malullük Aylığı ya da Toptan Ödeme Almak Amacıyla Fesih: İşçinin, bağlı bulunduğu sosyal güvenlik kurumundan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı ya da toptan ödeme almaya hak kazanması durumunda, bu amaçla iş sözleşmesini feshetmesi kıdem tazminatı hakkı doğurur.

b) Emeklilik İçin Yaş Dışındaki Diğer Şartların Tamamlanmasıyla Fesih: Mevzuat, sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlamış ancak emeklilik için öngörülen yaş şartını henüz sağlamamış işçilere de kıdem tazminatı alarak işten ayrılma imkânı tanımıştır.

2. Fesih Prosedürü ve İspat Yükü

İşçinin emeklilik nedeniyle fesih hakkını kullanarak kıdem tazminatı talep edebilmesi için belirli usuli şartları yerine getirmesi gerekmektedir. İşçi, emekliliğe hak kazandığını veya yaş dışındaki diğer şartları tamamladığını ilgili kurumdan alacağı bir belge ile işverene bildirmelidir.

Belgenin fesihten sonra sunulması da hakkı ortadan kaldırmaz. İş akdini emeklilik nedeniyle fesih hakkını kullanarak sona erdiren işçinin Kurumdan alınan belgeleri fesihten sonra işverene ibraz etmesi durumunda da işçi kıdem tazminatına hak kazanır.

3. Feshin Hukuki Niteliği ve Sonuçları

Emeklilik nedeniyle yapılan feshin ihbar süresine tabi olup olmadığı ve işçinin tekrar çalışma hakkı iki ayrı başlıkta ele alınabilir:

a) İhbar Süresi: Yargıtay’ın konuya ilişkin yaklaşımı emeklilik nedeniyle yapılan feshin ihbar süresine tabi olmayan, derhal sonuç doğuran bir fesih olduğu yönündedir. Ayrıca emeklilik sebebiyle feshin derhal fesih olmasının bir sonucu olarak bu tür fesihlerde ihbar tazminatına hak kazanılması da söz konusu olmayacaktır.

b) Tekrar Çalışma Hakkı: Emeklilik nedeniyle iş akdini fesheden işçinin bu hakkını kullanmasının ardından başka bir işyerinde çalışmaya başlaması tek başına kıdem tazminatı hakkını ortadan kaldırmaz.

4. İstisnalar ve Kıdem Tazminatı Hakkının Kaybedildiği durumlar

Emeklilik şartlarını sağlayan işçinin her durumda kıdem tazminatına hak kazanacağı söylenemez. Yargı kararlarında bazı istisnai durumlara dikkat çekilmiştir:

a) Hakkın Kötüye Kullanılması: İşçinin, yaş hariç emeklilik koşullarını sağlamasına rağmen, bu hakkını dürüstlük kuralına aykırı olarak kullanması halinde kıdem tazminatına hak kazanamayacağı kabul edilmiştir.

b) İşverenin Haklı Nedenle Feshi: İşçinin emeklilik nedeniyle fesih bildiriminde bulunduğu ihbar süresi içerisinde, işverenin iş akdini haklı bir nedenle derhal feshetmesi durumunda, öncelikle işverenin feshinin geçerliliği değerlendirilmelidir. İşverenin feshinin haklı olduğu sonucuna varılırsa, işçi kıdem tazminatına hak kazanamaz.

5. Emeklilik Sonrası Aynı İşyerinde Çalışmaya Devam Etme: İşçi emekli olduktan sonra kıdem tazminatını almadan aynı işyerinde çalışmaya devam ederse, hizmet süreleri birleştirilir. Emeklilik öncesi ve sonrasındaki kıdem süresi birleştirilerek kıdem tazminatı son ücret üzerinden hesaplanır.

6. Emeklilikte Hak Edilen Kıdem Tazminatının Ödenmemesi: Emekli olmasına rağmen hak kazandığı kıdem tazminatı ödenmeyen ve çalışmaya devam eden işçi, bu durumu gerekçe göstererek iş akdini haklı nedenle feshedebilir.

Sonuç: Emeklilik nedeniyle (gerek aylığa hak kazanarak gerekse yaş dışı şartları tamamlayarak) iş sözleşmesini fesheden işçi, en az bir yıllık kıdemi olması koşuluyla kıdem tazminatına hak kazanır. Bu hakkın kullanımı için işçinin durumu belgelemesi ve işverene bildirmesi gerekmekte olup, fesihten sonra tekrar çalışmaya başlaması bu hakkını ortadan kaldırmamaktadır.

Stj. Av. Gizem Doğrucan & Av. Selçuk ENER