İŞVERENİN HAKSIZ FESHİ KABUL ETTİĞİ TAKDİRDE ÇIKIŞ KODUNUN DEĞİŞTİRİLMESİ GEREKİR

Yargıtay 9.Hukuk Dairesi 2023/14655 E. 2023/11628 K. 11.09.2023 T.

Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen tespit davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davalı ... (SGK) yönünden husumet yokluğu nedeniyle davanın reddine, davalı ... AŞ yönünden ise davanın kabulüne karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... AŞ vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı asıl dava dilekçesinde; davalı işveren tarafından haksız ve kötüniyetli olarak işten çıkarıldığını, işten çıkış kodunun Kuruma Kod 50 olarak bildirildiğini, bu kodun düzeltilmesi için itiraz edince işten çıkarılma kodunun Kod 49'a çevrildiğini, bildirilen kodun açıklamasının ... bulmak için mağduriyetine sebebiyet verdiğini belirterek işten çıkarılma kodunun mevcut duruma uygun olarak düzeltilmesine karar verilmesini talep etmiştir.

II. CEVAP
1. Davalı SGK vekili; davacının SGK çıkış kodunun işverenin bildirimi üzerine yapıldığını savunarak davanın reddini istemiştir.

2. Davalı ... AŞ vekili; davacının ... sözleşmesinin 30.09.2021 tarihinde 4857 sayılı ... Kanunu'nun 25 inci maddesinin (II) numaralı bendinin (h) alt bendi gereği verilen görevleri yapmaması sebebi ile haklı olarak feshedildiğini, davacının SGK çıkış kodu değişikliği için dava açmadan önce SGK ve davalı Şirket nezdinde talepte bulunması gerektiğini, on günlük süreden sonra davalı Şirketin SGK çıkış kodunu değiştirme imkânı bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 07.07.2022 tarihli ve 2022/63 Esas, 2022/504 Karar sayılı kararıyla; davacı ile davalı ... AŞ arasında 27.10.2021 tarihli arabuluculuk anlaşma tutanağında davacıya kıdem ve ihbar tazminatı ödenmesi hususunda anlaşma sağlandığı anlaşılmakla, davacının ... sözleşmesinin davalı tarafından kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanacak şekilde haksız olarak feshedildiği, davalı Şirketin davacıya kıdem ve ihbar tazminatı ödemeyi kabul ettiği, davalı tarafından feshin haklı nedene dayanmadığı, fiili duruma göre bildirilmesi gereken fesih kodunun Kod 04 (belirsiz süreli ... akdinin haklı bir neden olmaksızın işverece feshi) olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri süresi içerisinde istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.

B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 12.10.2022 tarihli ve 2022/3931 Esas, 2022/3373 Karar sayılı kararıyla; işveren tarafından Kuruma 49 koduyla verilen işten ayrılış bildirgesinin gerçek olup olmadığı hususunun, taraflar arasında görülecek işe iade davası veyahut işçilik alacaklarına ilişkin davalarda çözümlenebileceği gibi 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 106 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince eda davası açılmasının mümkün olduğu hâllerde tespit davası açılmasında hukuki yarar bulunmadığı, ayrıca davanın niteliği itibarıyla işverenin hatalı kod bildirmesi nedeniyle Kuruma husumet yöneltilemeyeceği gerekçeleri ile davalılar vekillerinin istinaf başvurularının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden hüküm kurulmak suretiyle davanın usulden reddine karar verilmiştir.

V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı asıl temyiz isteminde bulunmuştur.

2. Dairemizin ....02.2023 tarihli bozma ilâmı ile; davacı asılın diğer temyiz itirazlarının reddine karar verilerek işveren tarafından SGK'ya bildirilen işten ayrılış kodunun düzeltilmesine ilişkin tespit davalarında güncel hukuki yararın varlığının, her somut olayın özelliğine göre ve dava dilekçesindeki talep dikkate alınarak tespit edilmesi gerektiği; somut uyuşmazlıkta dava dilekçesinde, işten ayrılma bildirgesinde işten ayrılış kodunun Kod 49 (İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi) olarak gösterilmesi nedeniyle sicilinin olumsuz etkilendiği ve sonraki ... yaşamında bu durumun kendisi için kötü sonuçlar doğuracağının iddia edildiği, dolayısıyla güncel hukuki yararın var olup olmadığının, bu iddia kapsamında yapılacak değerlendirmeye göre belirlenebileceği, bu bağlamda; davacı ile davalı işveren arasında düzenlenen 27.10.2021 tarihli arabuluculuk anlaşma tutanağına göre davacıya kıdem ve ihbar tazminatı ödemesi yapıldığı ve davacının kıdem ve ihbar tazminatı almaya hak kazandığının kesin olarak belirlendiği, dolayısıyla davacı tarafın işe iade ya da eda davası açmasının mümkün olmadığı, şu hâlde Bölge Adliye Mahkemesinin, eda davası açılmasının mümkün olduğu hâllerde tespit davası açılmasında hukuki yarar bulunmadığı yönündeki gerekçesinin dosya kapsamına uygun bulunmadığı, Bölge Adliye Mahkemesince; davacının dava dilekçesindeki iddiası ve eda ya da tespit davası açmasının somut uyuşmazlık bakımından mümkün olmadığı dikkate alınarak, işveren tarafından kıdem ve ihbar tazminatı ödemesi yapıldığı hâlde SGK'ya işten ayrılış kodunun feshe uygun olarak bildirilip bildirilmediğinin tespiti ile sonucuna göre karar verilmesi gerekirken davalı işveren Şirket yönünden davanın reddine karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçeleri ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.

B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının işten ayrılma bildirgesinde, işten ayrılış kodunun Kod 49 (İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi) olarak gösterilmesi nedeniyle sicilinin olumsuz etkilendiği ve sonraki ... yaşamında bu durumun kendisi için kötü sonuçlar doğuracağının iddia edildiği, davacı ile davalı işveren arasında düzenlenen 27.10.2021 tarihli arabuluculuk anlaşma tutanağına göre davacıya kıdem ve ihbar tazminatı ödemesi yapıldığı ve davacının kıdem ve ihbar tazminatı almaya hak kazandığının kesin olarak belirlendiği, dolayısıyla davacı tarafın işe iade ya da eda davası açmasının mümkün olmadığı, işveren tarafından kıdem ve ihbar tazminatı ödemesi yapıldığı hâlde SGK'ya işten ayrılış kodunun feshe uygun olarak bildirilmediği, davalı Şirket tarafından gerçekleştirilen feshin haklı nedene dayanmadığı hususunun tarafların kabulünde olduğu, fiilî duruma göre bildirilmesi gereken fesih kodunun 04 (belirsiz süreli ... sözleşmesinin haklı bir neden olmaksızın işverece feshi) olup davacının eldeki davayı açmakta hukuki yararının bulunduğu kabul edilmiş, davacının ... sözleşmesinin davalı tarafından 30.09.2021 tarihinde sonlandırılmasına ilişkin SGK çıkış kodunun 04 (Belirsiz süreli ... sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirmeden feshi) olarak düzeltilmesi gerektiği gerekçeleri ile davalı ... AŞ yönünden davanın kabulüne, diğer davalı SGK yönünden ise önceki kararda olduğu gibi davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmiştir.

VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... AŞ vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... AŞ vekili, davacının ... sözleşmesinin kendisine verilen işleri yapmamakta ısrar etmesi sebebi ile haklı nedenle feshedildiğini, işten çıkış kodunun da fesih gerekçesine uygun olduğunu, SGK mevzuatı gereği 10 günlük süreden sonra müvekkili Şirketin bu şekilde bir işlem yapma yetkisi bulunmadığını ileri sürerek kararı temyiz etmiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, SGK işten ayrılış bildirgesinde yer alan işten çıkış koduna ilişkin tespit isteminde hukuki yarar bulunup bulunmadığına ve davacının işten çıkış kodunun düzeltilmesi gerekip gerekmediğine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.

2. 6100 sayılı Kanun'un 106, 114 ve 115 inci maddeleri.

3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

2. Temyizen incelenen Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı ... AŞ vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,

Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz eden davalı ... AŞ'ye yükletilmesine,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

11.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.