KAMULAŞTIRMA BEDELİNİN TESPİTİ VE TESCİLİ DAVASI
İdare, görevli olduğu kamu hizmetini yerine getirmek amacıyla ihtiyaç duyduğu taşınmazı elde edebilmek için sırası ile şu işlemleri yerine getirmek zorundadır;
2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun; 5. maddesine göre yetkili makam tarafından kamu yararı kararı verilmesi,
6. maddesine göre, 5. madde çerçevesinde verilen onaya tabi kamu yararı kararlarının yetkili makama onaylatılması,"
7. maddesinde öngörülen hazırlık işlemlerinin tamamlanması ve kamulaştırma işleminin tapuya kayıt ve tecil ettirilmesi. (İdari Şerh)
8. maddeye göre, satın alma usulünün uygulanması.
2942 sayılı kanunun 5.6.7. maddelerinde öngörülen hazırlık işlemlerini tamamlayan idare, 8. madde de öngörülen satın alma teşebbüsüne geçmiş, kamulaştırılması kararlaştırılan taşınmaz malın bedelinin peşin ödenmesi suretiyle ve pazarlıkla satın almak istediğini resmi taahhütlü bir yazıyla taşınmaz malikine bildirmiş, taşınmazın sahibi davete uymamış veya gelip te anlaşma sağlanamamış ise idare durumu bir tutanakla tespit eder. (Md. 8)
Bu aşamadan sonra işin mahkeme safahatı başlayacaktır; Kamulaştırmayı yapan idare 4650 sayılı kanunla değişik 10. maddeye göre taşınmazın değerinin tespiti ve idare adına tescili için mahalli asliye hukuk mahkemesinde dava açar. Bu davalar maktu harca tabi olup, yargı harçları, yargılama giderleri, maktu vekâlet ücretleri, tapu harçları, sair masraflar davacı idare tarafından karşılanır. (m.29)
Bu davada, kamulaştırılacak taşınmazın bedelinin tespiti ve belirlenen bedelin peşin ödenmesi şartı ile taşınmazın idare adına tapuya tesciline karar verilmesi istenir. Dava dilekçesi ve ekindeki tüm belgelerin bir nüshası mal sahibi veya sahiplerine tebliğ edilir. Davalıya çıkarılacak tebligatta 10. maddede yazılı (a) dan (h) ye kadar belirtilen tüm bilgilerin yer alması zorunludur.
Mülk sahibi açısından kamulaştırma işlemi, yapılan tebligatla başlayacağından (m.25.) mahkemece tebligat yapılıncaya kadar mal sahibinin yapacağı hiçbir işlem yoktur.
Dava dilekçesi ve ekleri asliye hukuk mahkemesine verildikten (dava açıldıktan) sonra mahkeme, sunulan evrakların usul ve kanuna uygun ve tam olarak hazırlanıp hazırlanmadığını dikkatle inceler, eksik varsa tamamlanması için idareye kesin süre verir. Evrakların eksiksiz olduğu sonucuna varıldığında başvuru tarihinden itibaren en geç 30 gün sonrası için duruşma günü tayin edilir. Davalı veya davalılara, konuya ve taşınmaz malın değerine ilişkin tüm savunma ve delillerini, tebliğ talihinden itibaren on gün içinde (10/3-h) mahkemeye yazılı olarak bildirmeleri uyarısını içeren ve duruşma gününü bildiren davetiye çıkarılır. Bu davetiyeye dava dilekçesinin bir nüshası ile ekli evrakların birer örneği ve aşağıda verilen tam olarak doldurulmuş tebligat da eklenir.
6100 sayılı HMK'nın 320. maddesine göre, hukuk davalarında ön inceleme usulü uygulanmaktadır. Bu usule uyulduğu takdirde kamulaştırma davalarında 30 gün sonrası için duruşma günü verilmesi mümkün olmayacak, davalar 4650 sayılı kanunun çıkarılış gerekçe ve mantığına aykırı olarak uzayıp gidecektir. 2942 sayılı kanunun, 6100 sayılı kanuna göre özel bir kanun olduğu, 10. madde ile bir usul hükmü getirildiği, davalıya meşruhatlı davetiye çıkarıldığı için ön inceleme usulünün kamulaştırma davalarında uygulanmaması gerekir.
Av. Selçuk ENER-Stj. Av. Ahmet Talha SOYDAN