KAMULAŞTIRMASIZ EL ATMA DAVALARINDA YETKİLİ MAHKEME

Taşınmaza kamulaştırmasız el atan idare aleyhine men'i müdahale davası açılabileceği gibi sadece bedelinin tahsili davası da açılabilir. Bu sebeple yetki konusu iki başlık altında incelenmelidir.

a. Müdahalenin Men'i Davalarında Yetkili ve Görevli Mahkeme

Taşınmaz maliki, el atan idare aleyhine men'i müdahale davasını 6100 sayılı HMK'nın 12. maddesi gereğince, taşınmazın bağlı bulunduğu asliye hukuk mahkemesinde açar. Esasen taşınmazın aynı ile ilgili davaların taşınmazın bulunduğu yerde görev yapan asliye hukuk mahkemesinde açılması ve görülmesi genel ve kesin yetki kuralıdır. Kesin yetki kuralı kamu düzeni ile ilgili olup mahkemelerce re'sen gözetilir. Yetkisiz mahkemede açılan taşınmazın aynı ile ilgili davalar taraflar itiraz etmeseler dahi mahkemece yetkisizlik sebebiyle reddedilir.

b. Bedel Davalarında Yetkili ve Görevli Mahkeme

Taşınmazına kamulaştırmasız el atılan malik, meni müdahale davası açmak yerine malının bedelini talep etme hakkına sahiptir. Bedel davası taşınmazın aynı ile ilgili değildir. İdarenin taşınmaza müdahalesi hangi sebeple olursa olsun hukuk dışı, haksız bir eylemdir. Özel kişilerin haksız fiil teşkil eden eylemlerinden hiçbir farkının bulunmadığı, bu nedenle bu tip eylemlerden doğan zararların da özel kişilerin haksız fiilinden doğan zararlarda olduğu gibi adli yargıda görülmesi gerektiği kabul edilmektedir. Kamulaştırmasız el atma karşılığının dava edilmesi tazminat talebini içerdiğinden taşınmaz mal üzerindeki ayni hakka ilişkin bulunmayan böyle bir davada, "Taşınmazın aynına ilişkin davalar, taşınmazın bulunduğu yer mahkemesinde görülür" kesin yetki kuralı uygulanamaz. Taşınmazın aynı ile ilgili olmayan bedel davalarının taşınmazın bulunduğu yer mahkemesinde açılması şart olmayıp, davalının ikametgâhı asliye hukuk mahkemesinde açılması da mümkün bulunmaktadır.

Av. Selçuk ENER-Stj. Av. Ahmet Talha SOYDAN