YENİLEME HARCI YATIRILMADIĞI TAKDİRDE DAVA AÇILMAMIŞ SAYILIR

Yargıtay 9.Hukuk Dairesi 2023/10840 E. 2023/16256 K. 30.10.2023 T.

Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.

Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı nezdinde 2013 yılı Eylül ayından 15.04.2018 tarihine kadar kurye olarak çalıştığını, ... sözleşmesinin işveren tarafından haksız şekilde feshedildiğini ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatları ile yıllık izin ücreti, yol ücreti ve 2018 yılı Şubat, Mart ve Nisan ayı ücretlerinin davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının sigorta bildirgelerinde belirtilen tarihler aralığında asgari ücretle ve kurye olarak çalıştığını, davacıya tüm ödemelerinin yapıldığını, davacının davalı Şirketten herhangi bir hak ve alacağının bulunmadığını, davacının ... sözleşmesinin disiplinsiz davranışları nedeniyle haklı sebeple feshedildiğini savunarak davanın reddini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 29.03.2022 tarihli celsede dosyanın işlemden kaldırıldığı, davacı vekilince 21.....2022 tarihli yenileme dilekçesi verilmiş ise de yenileme harcının yatırılmadığı, 23.....2022 tarihli yenileme tensip zaptı ile davacı vekiline tebliğden itibaren 2 haftalık kesin süre içerisinde yenileme harcını yatırmasının ihtar edildiği; buna rağmen davacı tarafça yenileme harcının yatırılmadığı gerekçesiyle 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 150 nci maddesinin beşinci fıkrası uyarınca davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; 29.03.2022 tarihinde işlemden kaldırılan dosyaya 21.....2022 tarihinde yenileme dilekçesi gönderildiğini, Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 25.01.1985 tarihli ve 1984/5 Esas, 1985/1 Karar sayılı içtihadı birleştirme kararı uyarınca harca ilişkin ödeme muhtırası gönderilmeden davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesinin hatalı olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; İlk Derece Mahkemesince dava dosyasının 29.03.2022 tarihli duruşmada işlemden kaldırıldığı, davacı vekilince 21.....2022 tarihli yenileme dilekçesi verildiği, bunun üzerine İlk Derece Mahkemesince yenileme tensibi yapıldığı, tensip zaptında davacı vekiline başvurma harcı, peşin harç ve yenileme harcı ile tebligat giderleri için gerekli olan 300,00 TL gider avansını yatırmak üzere tebliğinden itibaren 2 hafta kesin süre verilmesine, harç yatırılmadığı takdirde dosyanın işlemden kaldırılacağının, gider avansı belirtilen süre içinde yatırılmadığı takdirde dava şartı yokluğundan davanın usulden reddedileceğinin ihtar edildiği, söz konusu tensip zaptının davacı vekiline 03.07.2022 tarihinde elektronik tebliğ yoluyla tebliğ edildiği, davacı vekilince yasal süresi içinde yenileme harcının yatırılmadığı, dolayısıyla 6100 sayılı Kanun'un 150 nci maddesinin beşinci fıkrası uyarınca davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesinde herhangi bir hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği gerekçelere ek olarak ... 8. ... Mahkemesinin 2018/216 Esas, 2018/218 Esas ve 2018/220 Esas sayılı dosyalarında davanın aynı hukuki ve maddi gerekçelerle istinaf edildiği; ancak iki dosya bakımından istinaf talebinin kabulüne karar verilmiş olmasına rağmen işbu dosya bakımından istinaf talebinin reddine karar verilmesinin hukuki güvenlik ve öngörülebilirlik ilkelerine aykırılık teşkil ettiğini, ödeme muhtırası gönderilmeden davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesinin doğru olmadığı gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davanın açılmamış sayılmasına dair verilen kararın usule ve kanuna uygun olup olmadığına ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.

2. 6100 sayılı Kanun'un "Tarafların duruşmaya gelmemesi, sonuçları ve davanın açılmamış sayılması" kenar başlıklı 150 nci maddesi şöyledir:
"(1) Usulüne uygun şekilde davet edilmiş olan taraflar, duruşmaya gelmedikleri veya gelip de davayı takip etmeyeceklerini bildirdikleri takdirde dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilir.
(2) Usulüne uygun şekilde davet edilmiş olan taraflardan biri duruşmaya gelir, diğeri gelmezse, gelen tarafın talebi üzerine, yargılamaya gelmeyen tarafın yokluğunda devam edilir veya dosya işlemden kaldırılır. Geçerli bir özrü olmaksızın duruşmaya gelmeyen taraf, yokluğunda yapılan işlemlere itiraz edemez.
(3) Duruşma gününün belli edilmesi için tarafların başvurması gereken hâllerde gün tespit ettirilmemişse, son işlem tarihinden başlayarak bir ay geçmekle dosya işlemden kaldırılır.
(4) Dosyası işlemden kaldırılmış olan dava, işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak üç ay içinde taraflardan birinin dilekçe ile başvurusu üzerine yenilenebilir. Yenileme dilekçesi, duruşma gün, saat ve yeri ile birlikte taraflara tebliğ edilir. Dosyanın işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak bir ay geçtikten sonra yenileme talebinde bulunulursa, yeniden harç alınır, bu harç yenileyen tarafça ödenir ve karşı tarafa yüklenemez. Bu şekilde harç verilerek yenilenen dava, eski davanın devamı sayılır.
(5) İşlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak üç ay içinde yenilenmeyen davalar, sürenin dolduğu gün itibarıyla açılmamış sayılır ve mahkemece kendiliğinden karar verilerek kayıt kapatılır.
(6) İşlemden kaldırılmasına karar verilmiş ve sonradan yenilenmiş olan dava, ilk yenilenmeden sonra bir defadan fazla takipsiz bırakılamaz. Aksi hâlde dava açılmamış sayılır.
(7) Hangi sebeple olursa olsun açılmamış sayılan davadaki talep dahi vaki olmamış sayılır."

3. 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 7 ve 30 uncu maddeleri.

4. ....08.2015 tarihli ve 29437 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Bölge Adliye ve Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Cumhuriyet Başsavcılıkları İdarî ve Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine dair Yönetmelik'in 197 ve 205 inci maddeleri.

5. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 25.01.1985 tarihli ve 1984/5 Esas, 1985/1 Karar sayılı; Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 04.02.2009 tarihli ve 2009/21-15 Esas, 2009/49 Karar sayılı kararları.

3. Değerlendirme
1. Somut uyuşmazlıkta 29.03.2022 tarihli celsede, davacı vekilince takip edilmeyen dosyanın davalı tarafça da takip edilmek istenmediğinin bildirilmesi üzerine İlk Derece Mahkemesince ilâmın İlgili Hukuk kısmının (2) numaralı paragrafında yer verilen 6100 sayılı Kanun'un 150 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilmiştir.

2. Davacı vekilince, 6100 sayılı Kanun'un 150 nci maddesinin dördüncü fıkrasında belirtilen bir aylık süreden sonra ancak yine aynı fıkrada sözü edilen üç aylık süre dolmadan 21.....2022 tarihinde yenileme talebinde bulunulmuştur. Bu durumda maddenin dördüncü fıkrası gereği, davacı tarafça yeniden harç ödenmesi gerekmektedir. Her ne kadar İlk Derece Mahkemesince 23.....2022 tarihinde yenileme tensip zaptı düzenlenerek davacıya tebliğ edilmiş, tebliğden itibaren davacıya verilen iki haftalık kesin süre içerisinde yenileme harcının yatırılmadığı gerekçesi ile davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiş ise de tensip zaptının da usulüne uygun olmadığı anlaşılmaktadır.

3. Şöyle ki, 23.....2022 tarihli yenileme tensip zaptında başvurma harcı, peşin harç ve yenileme harcı miktarları ayrı ayrı miktarlandırılmamıştır. Ayrıca İlk Derece Mahkemesince davacı tarafça iki haftalık kesin süre içerisinde harcın yatırılmaması hâlinde dosyanın işlemden kaldırılacağı ihtar edilmiş ise de 6100 sayılı Kanun'un 5 nci maddesi uyarınca harcın süresi içerisinde yatırılmamasına bağlanan hukuki sonuç hatalı olmuştur. Zira iki haftalık kesin süre içerisinde harcın yatırılmaması hâlinde, dosya yenilenmiş kabul edilemeyeceğinden davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesi gerekir. Bu hususun davacı tarafa açık bir şekilde ihtar edilmesi yerine yanılgılı şekilde dosyanın işlemden kaldırılacağının bildirilmesi doğru olmamıştır.

4. Dolayısıyla İlk Derece Mahkemesince yapılması gereken ...; davacı vekiline yatırması gereken harç türlerinin, miktarlarının ve nereye yatırması gerektiği hususunun ayrı ayrı belirtildiği usulüne uygun bir muhtıra ile iki haftalık kesin süre verilmesi ve kesin süre içerisinde ilgili harçların yatırılmaması hâlinde davanın açılmamış sayılmasına karar verileceği hususunun ihtar edilmesidir. İlk Derece Mahkemesince verilen süre içinde ilgilinin yenileme harcını yatırması hâlinde davaya kaldığı yerden devam edilmeli, harcın yatırılmaması hâlinde ise şimdiki gibi davanın açılmamış sayılmasına karar verilmelidir.

VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,

2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,

Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,

Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

30.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.